Pankreas Kanseri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Pankreas kanseri, pankreas organındaki hücrelerin kontrolsüzce çoğalarak kötü huylu tümörler oluşturmasıdır. Ciddi kabul edilmesinin temel nedenleri; karın içinde derinde yerleştiği için erken evrede belirti vermemesi (sinsi ilerlemesi), teşhis konulduğunda genellikle ileri evrede olması ve hayati damarlara yakınlığı nedeniyle tedavisinin karmaşık olmasıdır.

Pankreas kanserini %100 önleyecek bir yöntem yoktur. Ancak riski azaltmak mümkündür. Yapılabilecek en önemli şeyler; sigarayı ve tüm tütün ürünlerini bırakmak, sağlıklı kiloyu korumak, işlenmiş gıdalardan ve aşırı kırmızı etten uzak durup, lifli ve sebze ağırlıklı beslenmek ve alkol tüketimini sınırlamaktır.

Kesinlikle hayır. Kanser, enfeksiyon hastalıkları gibi kişiden kişiye temasla, kan yoluyla veya hava yoluyla bulaşan bir hastalık değildir. Tamamen bireyin kendi hücrelerindeki genetik değişikliklerden kaynaklanır.

En sık görülen ve en uyarıcı belirtiler; ağrısız ortaya çıkan sarılık (göz ve ciltte sararma), karından sırta vuran kuşak tarzı ağrı ve açıklanamayan ciddi kilo kaybıdır. Bunlara ek olarak iştahsızlık, hazımsızlık, yağlı dışkılama ve yeni başlayan diyabet de önemli belirtilerdir.

Birinci derece bir akrabanızda (anne, baba, kardeş) pankreas kanseri olması, sizin riskinizi genel popülasyona göre bir miktar artırır. Eğer ailede birden fazla kişide varsa, bu risk daha da belirginleşir. Böyle bir durumda, genetik danışmanlık almanız ve yüksek riskli bireyler için oluşturulan tarama programları hakkında bir uzmandan bilgi almanız önerilir.

Hayır, pankreasta görülen kistlerin büyük bir çoğunluğu iyi huyludur ve kansere dönüşmez. Ancak bazı kist tipleri (müsinöz kistler gibi) kanser öncüsü (premalign) olabilir. Bu nedenle, tespit edilen her kistin bir uzman tarafından dikkatle değerlendirilmesi ve belirli aralıklarla takip edilmesi hayati önem taşır.

Kan testleri ve görüntüleme yöntemleri (Tomografi, MR) kanser şüphesini ortaya koyar, ancak kesin tanı için mutlaka şüpheli dokudan parça alınması (biyopsi) ve bu parçanın patoloji laboratuvarında incelenmesi gerekir. Biyopsi genellikle Endoskopik Ultrason (EUS) eşliğinde yapılır.

CA 19-9, kanda bakılan bir tümör belirtecidir. Pankreas kanseri hastalarının bir kısmında bu değer yükselir. Ancak tek başına tanı koydurucu değildir çünkü pankreatit gibi iyi huylu hastalıklarda da yükselebilir. Daha çok, tanı sonrası tedaviye yanıtı izlemede ve hastalığın seyrini takip etmede kullanılır.

Evet, pankreas kanserinin tedavisi vardır. Tedavinin şekli ve başarısı, hastalığın evresine göre değişir. Erken evrede yakalanan hastalarda cerrahi (ameliyat), tam iyileşme potansiyeli sunan en etkili yöntemdir. İleri evrelerde ise kemoterapi ve radyoterapi gibi yöntemlerle hastalık kontrol altına alınmaya ve yaşam süresi ile kalitesi artırılmaya çalışılır.

Whipple ameliyatı, pankreas başı kanserleri için uygulanan standart, büyük ve karmaşık bir cerrahi yöntemdir. Her hastaya uygulanmaz. Sadece, tümörün uzak organlara yayılmadığı ve ana kan damarlarını sarmadığı erken evre hastalarda uygulanabilir. Bu kararı, deneyimli bir cerrah ve multidisipliner ekip verir.

Hayır. Bu ifade, o anki koşullarda tümörün cerrahi olarak tam ve güvenli bir şekilde çıkarılamayacağını belirtir. Ancak bu durum, tedavi seçeneklerinin bittiği anlamına gelmez. Neoadjuvan kemoterapi/radyoterapi gibi ameliyat öncesi tedavilerle tümör küçültülerek yeniden ameliyat edilebilir hale getirilebilir. Bu, özellikle deneyimli merkezlerde başarıyla uygulanan bir stratejidir.

Pankreas kanseri gibi ciddi ve tedavisi karmaşık bir hastalıkta, farklı bir uzmandan veya merkezden ikinci bir görüş almak hastanın en doğal hakkıdır. Bu, hem tanının doğruluğundan emin olmaya hem de tüm tedavi seçeneklerinin değerlendirildiğinden emin olmaya yardımcı olur. Bu durum, tedavi planına olan güveni artırır.

Bu süreçte iştahsızlık ve kilo kaybı sık görülür. Vücudu güçlü tutmak için yüksek kalorili ve yüksek proteinli gıdalar önemlidir. Az ve sık öğünler yemek, sindirimi kolaylaştırmak için yağlı ve baharatlı yiyeceklerden kaçınmak, bol sıvı tüketmek önerilir. Gerekirse pankreatik enzim takviyeleri kullanılabilir. Bir diyetisyenden destek almak çok faydalıdır.

Bilimsel olarak kanıtlanmış modern tıbbi tedavilerin (cerrahi, kemoterapi) yerini tutabilecek hiçbir “alternatif” tedavi yöntemi yoktur. Bu tür kanıta dayalı olmayan yöntemler için standart tedavileri geciktirmek veya terk etmek, hastanın en değerli tedavi şansını kaybetmesine neden olabilir ve hayati riskler taşır.

Evet. Güçlü bir psikoloji ve pozitif bir bakış açısı, hastanın zorlu tedavi süreçleriyle daha iyi başa çıkmasını, tedaviye uyumunu artırmasını ve genel yaşam kalitesini yükseltmesini sağlar. Bu nedenle, hem hasta hem de aile üyeleri için profesyonel psikolojik destek almak, tedavi sürecinin önemli bir parçasıdır.